“Als je echt had willen werken, dan had je het wel gedaan”.

Het is wrang hoe achteraf geschiedenissen worden herschreven. Voor het gemak zijn zaken vergeten, herinneren we ons alleen datgene wat we willen herinneren en kleuren we de ervaringen een beetje sociaal wenselijk bij. Dat zal best een functie hebben voor jezelf, maar het kan ook heel confronterend zijn voor anderen. Ineens blijkt dat zorgzaam bezig zijn voor het gezin niet de geschiedenisboeken heeft gehaald. Alleen successen tellen immers mee. 

Herinneringen zijn een raar fenomeen. De meeste mensen schijnen onprettige ervaringen het liefst te vergeten. Misschien komt het ook omdat we vooral foto’s nemen van momenten dat je je prettig voelt: lachend met je diploma, met een cocktail op een strand, een peuter grijpend in de taart voor zich. Foto’s helpen enorm om je dingen te herinneren – maar dus ook om te vergeten. Een foto legt als het ware een vergrootglas op het moment. Eén foto bij het afzwemmen kan een vader doen denken dat hij toch regelmatig bij de zwemlessen was. 

Dan hebben we ook nog het sociale fenomeen. Misschien heb je wel spijt van bepaalde zaken, en stel je je ervaringen onder invloed van de sociale wenselijkheid een beetje bij. Zo weet ik van mijn ex-schoonmoeder dat zij zegt dat ze structureel om de veertien dagen vroeger bij ons kwam oppassen. Het is een verhaal dat ze zelf waarschijnlijk graag gelooft, omdat ze niet uit de toom wil vallen bij haar vriendenkring van mensen die datzelfde zeggen gedaan te hebben voor hun eigen kinderen. Zonder evident bewijs slik ik mijn woorden hierover maar in – het is haar woord tegen het mijne. 

Incidenten zijn makkelijk te onthouden, zeker als het om bijzondere momenten gaat. Moeilijker zijn de herinneringen aan het dagelijks leven: zeker de routine van een huishouden dat als een perpetuum mobile de dagen aan elkaar rijgt maar nooit zal leiden tot een promotie met hogere salarisschaal. En omdat we graag juist alleen de successen onthouden, is al het werk dat vroeger in een huishouden is gedaan, jaren erna verdampt en vergeten. 

Het is pijnlijk om te constateren dat je, na jarenlang een systeem te hebben ondersteund; ineens in een ander licht staat: vergeten is hoeveel uur je bezig was met kinderen en huishouden. Wat overblijft is confrontatie met wat je NIET hebt bereikt – wat je aan jezelf te danken hebt want dat waren toch je eigen keuzes?

“Als je echt had willen werken, dan had je dat wel gedaan”. In onderstaand fragment uit Andante zit een echtpaar van middelbare leeftijd bij de relatietherapeut. Ze kijken terug op de verdeling van werk- en zorgtaken toen ze nog kleine kinderen hadden:

[TESSA 23]