“Als het je niet uitkomt dan moet je het zeggen hoor”

Het klinkt als een uitnodiging om eerlijk te mogen zijn, maar dat is het misschien niet. Zie het als een retorische vraag waarin eigenlijk maar één antwoord mogelijk is. Eerlijkheid wordt echt niet altijd op prijs gesteld. Om niet verkeerd opgevat te worden is het veiliger om je agenda vrij te vegen en gewoon te zeggen wat er van je verwacht wordt: “Neehoor, jullie zijn altijd welkom, dat weet je toch”. Omwille van de lieve vrede. 

Ik weet nog goed hoe ik eens kleertjes kreeg voor mijn oudste dochtertje. “Als je het niet mooi vindt, mag je het ruilen hoor” werd er nog gezegd. Toen ik daadwerkelijk vroeg om de bon, merkte ik dat de gever zich echter behoorlijk gekwetst voelde. Ze had het net met zoveel zorg uitgekozen immers. 

We moeten dus niet altijd onze eigen mening geven, ook al wordt er wel om gevraagd. Dat vereist diplomatiek inzicht: wat kun je beter wel zeggen, en wat niet. Soms is het inderdaad beter om de zaak niet te hoog op te spelen. In bovenstaand voorbeeld geldt ook nog eens de deugdzame uitdrukking: een gegeven paard moet je niet in de bek kijken. Vriendelijk bedanken en vervolgens hoeft je kindje het pakje nooit te dragen (ja toch?!). Nog beter: je geeft de kleertjes aan iemand anders cadeau. Iedereen blij. 

En toch is er een glijdende schaal. Soms wil je namelijk niet de lieve vrede bewaren: soms wil je gewoon zeggen wat je ergens van vindt. Het nieuwe recept van je moeder is niet lekker, de nieuwe hobby van je vriend vind je irritant, je hebt dit jaar geen zin om naar familie te gaan met kerst. Soms gaat het namelijk verder dan alleen een compliment veinzen – soms wordt je gevraagd om toe te stemmen in iets waarmee je je eigen grenzen overschrijdt. Eerlijk zijn over je eigen gevoel en je eigen behoeftes kan zo zijn prijs hebben – maar kan ook weer wat opleveren. Dat vereist een goede afweging tussen de pro’s en contra’s per situatie. En daar is tijd voor nodig,  tijd die je vaak kunt claimen door te zeggen: “Ik moet er even over nadenken, ik kom er later op terug”. 

Helaas is tijd niet altijd gegeven. Lees het volgende fragment uit “Andante” waarin ineens schoonmoeder onaangekondigd op de stoep staat. Anne is net terug uit Breda waar ze het examen voor de schoolleidersopleiding succesvol heeft afgerond. Schoonmoeder bedoelt het goed en komt gewoon even een bloemetje brengen. Maar: “Als het je niet uitkomt, dan moet je het zeggen hoor”.    

[ANNE 23]